मेलिना राई: नेपाली संगीतकी प्रेरणादायी गायिका

 मेलिना राई: नेपाली संगीतकी प्रेरणादायी गायिका

नमस्कार, प्रिय दर्शकवृन्द! आज हामी एउटा प्रेरणादायी संगीत यात्रा बाँड्न लागेका छौँ, जुन यात्रा हो सुदूर दार्जिलिङमा जन्मेकी र नेपाली संगीत जगतमा चम्किएकी गायिका मेलिना राईको। उनको मधुर स्वर र आधुनिक संगीत संयोजनले लाखौं श्रोताको मन जित्न सफल भएको छ। आउँदै गर्दा, हामी जानौँ यस प्रतिभाशाली गायिकाको बारेमा – उनी को हुन् र उनको संगीत यात्रामा भएका महत्वपूर्ण मोडहरू के-के हुन् भन्ने कुराहरू।

व्यक्तिगत जीवन

मेलिना राईको जन्म सन् १९९३ डिसेम्बर ७ मा भारतको दार्जिलिङ जिल्लामा भएको हो। उनको पारिवारिक पृष्ठभूमि नै संगीतमा रमाइरहेको छ – उनका पिता जिबेश राई स्वयं नेपाली संगीत गुरु र संगीतकार हुन्। बाल्यकालमै मेलिनालाई संगीतमा गहिरो रुचि जाग्यो र पिता जिबेशले नै सानै उमेरदेखि उनलाई गायन कला सिकाउन थाले। उनका प्रारम्भिक वर्षहरू दार्जिलिङमै बिते जहाँ उनले प्राथमिक शिक्षा प्राप्त गरिन्। करिब १० वर्षको उमेरमा उनी परिवारसहित नेपाल आएकी हुन् र काठमाडौँमा बसोबास गर्न थालेपछि विद्यालयदेखि जारी संगीत अभ्यास पनि अझ गहिरियो। काठमाडौँमा रहेर पढ्दा-पढ्दै उनले सांगीतिक प्रतिभामा अभ्यास जारी राखिन् र घरपरिवारको सहयोगमा गीत रेकर्ड गर्न थालिन्।

मेलिना राईको प्रेमकथा पनि समय समयमा चर्चामा आइरहने गरेको छ। २०२२ मा मेलिनाले चर्चित गायक तथा संगीतकार सञ्जीव बराइलीसँग इन्गेजमेन्ट गरेकी थिइन्। उनीहरूको प्रेम सम्बन्ध संगीतकै संसारमा काम गर्दा सुरु भएको बताइन्छ। सामाजिक सञ्जालमा पनि उनीहरूले एकअर्कासँगका रमाइला क्षणहरू साझा गरेका थिए। तर, केही समयपछि आपसी सहमतिको आधारमा उनीहरू अलग हुने निर्णयमा पुगे। हाल मेलिना राई पुनः आफ्नो सांगीतिक यात्रामा सम्पूर्ण रूपले केन्द्रित भएकी छिन्।

सन् २०२४ को अन्त्यतिर मेलिनाले ध्रुव गुरुङसँग विवाह गरिन्। उनीहरूको वैवाहिक समारोह पारिवारिक तथा सांगीतिक साथीहरूको उपस्थितिमा सम्पन्न भएको थियो। विवाहपछि पनि मेलिनाले आफ्नो गायन यात्रामा कुनै विराम नदिई, अझ जोशका साथ संगीत क्षेत्रमा क्रियाशीलता जारी राखेकी छिन्।

सांगीतिक यात्रा

मेलिनाको संगीत यात्रा निकै रोचक छ। बाल्यकालमा देखि नै उनको स्वरको मिठासले सबैलाई मोहित पार्थ्यो। करिब ११–१२ वर्षको उमेरमै उनले रेडियो नेपालले आयोजना गरेको प्रतिस्पर्धामा भाग लिएर पहिलो उपाधि जितिन्। यही क्रममा उनले पहिलो एल्बम “बहार” सार्वजनिक गरिन् र संगीतप्रेमीबीच आफ्नो छुट्टै पहिचान बनाइन्।

त्यसपछि सन् २०१५ मा उनको जीवनको ठूलो मोड आयो जब उनले “कमर माथि पटुकी ” नामक गीत गाइन्। नाइ नभन्नु ३ फिल्ममा समावेश यो गित बसन्त सापकोटाले संगीत भरेको गीतउत्सवमय गीतलाई नेपाली श्रोताहरूले मन पराए र मेलिनालाई देशव्यापी चर्चामा पुर्‍यायो। गीतको रमणीय लय र मेलिनाको मधुर आवाजले यो गीतलाई ब्यापारिक रूपमा पनि सफल बनायो।

सन् २०१७ मा चलचित्र ‘दुई रुपैयाँ’ मा समावेश राजन राज शिवाकोटीको संगीतमा रहेको “कुटुमा कुटु” गीतले उनलाई झन् ठूलो प्रसिद्धि दिलायो। गीतको हाँस्यमय रिदम र सितारामुखी संगीतले युवापुस्ता भित्र उत्साह थप्‍यो, र मेलिनाको स्वर यस गीतलाई अझ सुमधुर बनायो।

मेलिनाका केही चर्चित गीतहरूमा “तिमीले बाटो फेर्यौ ऐ”, “शिरमा शिरबन्दी”, “चपक्कै फूल फुले”, “माछिले खाने खोलिको लेऊ” र “कति म सम्झु” शामिल छन्। यी गीतहरूमा पारम्परिक लोकसंगीतका झलक र आधुनिक पप धुनहरू मिसिएका छन्, जसले उनका गीतहरूलाई साँच्चिकै फरक र मनमोहक बनाएको छ। 

उनी धेरैजसो गीतहरू आफ्नै शैलीमा गाउने gareki छिन्, जसले श्रोताको मुटुमा डेरा जमाउँछ safal bhayako chha। हरेक गीत सार्वजनिक भएपछि दर्शक र संगीतप्रेमीले उनको स्वर र प्रस्तुतीकरणलाई विशेष माया दिएका छन्।

मेलिनाको संगीतमा निरन्तरता र विविधता देखिन्छ। सधैं नयाँ प्रयोग र अनुभव खोज्ने उनी हरेक अवसरमा नयाँ गीतहरू लिएर आउँछिन्, जसले नयाँ पुस्तालाई पनि संगीतमा आकर्षित गरिरहेकै छ।

पुरस्कार र उपलब्धि

मेलिना राईले आफ्नो अविश्वसनीय प्रतिभाका कारण थुप्रै पुरस्कार र सम्मानहरू प्राप्त गरिसकेकी छिन्। विशेष गरी सन् २०१७ मा रेडियो कान्तिपुर संगीत सम्मान समारोहबाट “सर्वोत्कृष्ट महिला प्लेब्याक सिङर” को अवार्ड जितेकी छिन्। यस उपलब्धिले उनलाई संगीत क्षेत्रमा थप उचाई  दिलायो र नयाँ संगीतकारहरूमाझ पनि उनलाई उदाहरणीय बनायो।

यस्तै, उनले राष्ट्रिय स्तरका गीत प्रतियोगिता तथा कार्यक्रममा बारम्बार सहभागिता जनाइरहेकी छिन् र आफ्नो गायन शैलीले श्रोताहरूको प्रशंसा बटुलिरहेकी छिन्। पछिल्लो समय उनलाई प्रतिभाशाली बालगायक–बालिकालाई मार्गदर्शन गर्न नेपालमा चर्चित ‘द भ्वाइस अफ नेपाल किड्स’ मा कोचको भूमिकामा आमन्त्रण गरिएको छ। त्यहाँ उनी आफ्नो अनुभव बाँडेर नयाँ प्रतिभाहरुलाई संगीत सिक्न प्रेरित गरिरहेकी छिन्।

प्रेरणादायी संगीत

मेलिना राईका गीतहरू सँधै उत्साह र उमङ्गले भरिएका हुन्छन्। उनको गायनले पारम्परिक सांगीतिक तह र आधुनिकतालाई मिलाएर नयाँ र मनछुने संगीत प्रस्तुत गरेको छ। उदाहरणको लागि, “ “कुटुमा कुटु” जस्ता गीतमा लोकनृत्य र रमाइलो धुनले युवा स्रोता लोभ्याउने छन्। यी गीतहरूमा सुन्नेलाई आत्मीयता र आनन्द दिने सामर्थ्य छ। 

भने “कुटुमा कुटु” जस्ता गीतमा लोकनृत्य र रमाइलो धुनले युवा स्रोता लोभ्याउने छन्। यी गीतहरूमा सुन्नेलाई आत्मीयता र आनन्द दिने सामर्थ्य छ। यो गीत युट्युबमा १०० मिलियन भ्युज पार गर्ने पहिलो नेपाली गीत बनेको थियो। हालसम्म यो गीतले २०० मिलियन भन्दा बढी भ्युज पाएको छ, जसले यसलाई सबैभन्दा धेरै हेरिएको नेपाली गीत बनाएको छ। यो गीतले ४९ दिनभित्र १० मिलियन भ्युज प्राप्त गरेर नेपाली संगीत इतिहासमा नयाँ कीर्तिमान कायम गरेको थियो।, भने “कुटुमा कुटु” जस्ता गीतमा लोकनृत्य र रमाइलो धुनले युवा स्रोता लोभ्याउने छन्। यी गीतहरूमा सुन्नेलाई आत्मीयता र आनन्द दिने सामर्थ्य छ। यो गीत युट्युबमा १०० मिलियन भ्युज पार गर्ने पहिलो नेपाली गीत बनेको थियो। हालसम्म यो गीतले २०० मिलियन भन्दा बढी भ्युज पाएको छ, जसले यसलाई सबैभन्दा धेरै हेरिएको नेपाली गीत बनाएको छ। यो गीतले ४९ दिनभित्र १० मिलियन भ्युज प्राप्त गरेर नेपाली संगीत इतिहासमा नयाँ कीर्तिमान कायम गरेको थियो।

उनी धेरैजसो गीतहरू आफ्नै भावनात्मक शैलीमा गाउने गरेकी छिन्, जसले श्रोताको मुटुमा डेरा जमाउँछ। हरेक गीत सार्वजनिक भएपछि दर्शक र संगीतप्रेमीले उनको स्वर र प्रस्तुतीकरणलाई विशेष माया दिएका छन्।

प्रेरणाको सन्देश

मेलिना राईको यात्रा हामी सबैका लागि प्रेरणादायी छ। सानै उमेरमा संगीतशिक्षाको शुरुवातबाट लिएर नेपाली संगीतको प्रतिष्ठित मंचसम्म पुगेसम्मको उनको यात्रा निरन्तर कडा परिश्रम र आत्मबलको उदाहरण हो। मेलिनाले देखाइसकेकी छिन् कि निरन्तर अभ्यास, परिवार र गुरुको प्रेमयुक्त प्रेरणा र आफ्नो सपनाप्रति दृढ निश्चय मिलेर अरूले असम्भव ठानेको सम्भव तुल्याउन सक्छ।

उनको कथा सुनेर हामी पनि सिक्न सक्छौँ कि चुनौतीको सामना गर्दा डर मान्नु हुँदैन; असफलता वा अस्वीकृतिलाई निराशामा नपरि आफ्नो कला र प्रयासमा अझ बल पुर्‍याउनुपर्छ। मेलिनाको जस्तै मेहनती रहँदै अघि बढ्दा, हामी सबैले आफ्ना लक्ष्यहरू सजिलै प्राप्त गर्न सक्छौँ भन्ने कुरामा बिश्वास जग्नु आवश्यक छ।

अन्ततः, मेलिना राई नेपाली संगीत क्षेत्रमा आफ्नै पहिचान बनाउँदै अगाडि बढिरहेकी छिन् र उनको संगीतले अझै धेरै वर्षसम्म नयाँ पुस्तालाई प्रेरित गर्दै जानेछ। आशा छ, मेलिना राईको जीवनीले तपाईंलाई पनि ऊर्जा र उत्साह थपिदिएको छ।